Lisanslı depoculuk sistemi; piyasalarda fiyat istikrarına katkı sağlayan, ekonomide kayıt dışılığın önlenmesinde önemli bir araç olan, tarım ürünlerine dayalı ticareti kolaylaştıran, tarımsal ürünler için yurt çapında yaygın bir depolama sistemi oluşturan, mudilere mallarının emniyeti ve kalitesi ile ilgili güvenilir koruma sağlayarak pazar alanını genişleten çağdaş bir kurumsal altyapıdır.
Lisanslı Depo, Tarım ürünlerinin TSE standartları çerçevesinde hijyenik ve ekonomik koşullarda, bakanlık gözetiminde, sigortalı ve tarafsız bir ortamda saklandığı silolardır. Lisanslı depolarda ürünlerin Yetkili Sınıflandırıcılar tarafından analizleri yapılarak kalite sınıfları belirlenir ve lisanslı depo işletmecisi tarafından depolara alınır. Tüm depolar ürünlerin depolanma süreci boyunca kalitesini muhafaza etmekle yükümlüdürler. Lisanslı depolar kalite sınıfı belirlenmiş depoya kabul edilecek ürünlerin Elektronik Platformlarda işlem görmesi için ELÜS (Elektronik Ürün Senedi) üretirler. Lisanslı depoculuk, ürünün varlığına ve kalitesine güvence verecek sistemdir. Ürün Bankacılığı olarak da tasavvur edilen sistemde, güvenin tahsis edilmesi için, kamuoyunda güveni temsil eden ortaklarla şirketin kurulması, standartlara uygun depoların kurulması, yasalar çerçevesinde işletilmesi, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca çok iyi izlenerek, takip edilmesi, aksamalarda anında müdahale edilmesi ve müeyyidelerin titizlikle işletilmesi gerekmektedir.
- Hasat dönemlerinde tarım ürünlerindeki arz yığılması nedeniyle oluşan fiyat düşüşlerinin önlenmesi ve piyasanın dengelenmesi,
- Özellikle finansman sıkıntısı çeken küçük çiftçiler ile ürün sahiplerinin, lisanslı depolara verdikleri ürünleri karşılığında aldıkları ürün senetleri aracılığıyla bankalardan kredi ve finansman sağlamaları,
- Tarım ürünleri ticaretinin herkesçe kabul gören standartları belirlenmiş ürünler üzerinden yapılması, kaliteli üretimin teşvik edilmesi, güvenli bir piyasanın oluşturulması,
- Tarım ürünleri ticaretinin kayıt altına alınması,
- Ülkemizde halihazırda uygulanmakta olan tarım reformunun başarılması ve tarım ürünleri ticaretinde özel sektör katılımının artırılması,
- Üretimde ve fiyatlandırmada Devlet müdahalelerinin asgariye indirilmesi, bu alana yönelik yapılan yüksek harcamalardan önemli tasarruf sağlanması, serbest piyasa ve fiyat oluşumunu bozan müdahalelerden uzaklaşılması,
- Tarım ürünleri üreticileri açısından kolay pazarlanabilen, iyi muhafaza edilen ve nakliye masrafları en aza indirilmiş bir sistemle istikrarlı ve daha yüksek bir gelir seviyesi elde edilmesi,
- Yatırımcılar için dövize, altına, hisse senedine, faize ve benzerlerine alternatif yeni bir yatırım aracı sağlanması,
- Ürün ticareti ile uğraşan tacir ve sanayicilerimizce, kalitesi bilimsel kriterlere göre belirlenmiş ve fiyat istikrarı sağlanmış ürünlerin kolayca temini,
- Tarım ürünlerinin, fizikî mal ve numune gösterilmesine ve teslimine gerek olmaksızın ürün senetleri veya elektronik ürün senetleri aracılığıyla ticaretinin yapılması,
- Standardı belirlenmiş ürün ve lisanslı depo sistemiyle tarım ürünlerinde vadeli işlem ve opsiyon piyasalarına geçilmesi,
- Ürün depolanması, bankacılık ve sigorta sektörü açısından yeni iş alanlarının oluşturulması,
- Ülkemizin yakınında bulunduğu Orta Doğu, Balkanlar, Türkî Cumhuriyetler ve Asya coğrafyasındaki tarım ürünleri ticaretinde de önemli rol üstlenmesi ve pay sahibi olunmasıdır.
Lisanslı depoculuk sistemi, çiftçiye elde ettiği ürün için zaman faydası sağlayarak istediği kadar olan kısmını karar verdiği zamanda kullanmak veya ticaretini yapmak üzere tazeliğini koruyarak depolanmasını sağlar. Sağlıklı ve güvenli bir depolama ortamı yaratan, zamandan kazanç sayesinde ürünleri gerçek değerinden pazarlama fırsatı sağlayan lisanslı depoculuk sistemi çiftçilere ekonomik açıdan büyük kolaylık sağlamaktadır. Finansman sıkıntısı çeken çiftçiler, lisanslı depolara verdikleri ürünleri karşılığında alacakları ELÜS aracılığı ile bankalardan kredi ve finansman sağlayabilmektedir.
Lisanslı depoya tevdi edilen ürün için üreticiye verilen ürün senetlerinin el değiştirmesinden doğan kazançlar 31/12/2023 tarihine kadar gelir vergisi ve kurumlar vergisinden istisna tutulmuştur. Ürünlerin lisanslı depolara ilk tesliminde ve borsadaki alım satımında katma değer vergisi (KDV) istisnası getirilmiştir. Lisanslı depo işletmesi ile mudi arasında yapılan sözleşmeler ve ürün senetleri damga vergisinden istisna tutulmuştur.
Tarım ürünleri alım satım faaliyetinde bulunan tüccarlar için depolama ve muhafaza faaliyetlerinde maliyet ve gözetim avantajları sağlanmıştır. Lisanslı depoculuk uygulaması sayesinde Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) aracılığı ile tarım ürünleri artık yatırım enstrümanına dönüşmüştür. ELÜS’ler sayesinde menkul kıymet haline gelen tarım ürünlerinin borsalar aracılığı ile sermaye piyasasında dolaşımı sağlanarak, yatırımcı ve tasarruf sahiplerine sunulabilen bir araç meydana getirilmiştir.
Depolamaya uygun nitelikte olan, standardize edilebilen Hububat, Baklagiller, Yağlı tohumlar, Pamuk, Fındık, Zeytin, Zeytinyağı, Kuru Kayısı, Antepfıstığıdır. Lisanslı depolar, bölgesel tarımsal üretim ve depolarının yapısal durumlarına göre bu ürünlerin biri veya birkaçını depolamayı seçebilirler. Grain Lidaş, Hatay ve Aydın’daki mevcut tesislerinde Buğday ve Mısır depolama faaliyetlerine yoğunlaşmıştır.